CÂU

ĐIỂM

I

Học sinh cần nêu được các ý chính sau:

2,0

1. Giới thiệu đôi nét về tác giả và truyện ngắn Hai đứa trẻ:

2. Đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Hai đứa trẻ:

- Xây dựng thành công truyện không có cốt truyện: toàn bộ tác phẩm chỉ kể về tâm trạng chờ tàu của hai đứa trẻ và khung cảnh phố huyện về đêm hiện lên qua tâm hồn thơ ngây của hai chị em Liên và An. Nhà văn không khắc hoạ những hành động, xung đột, mâu thuẫn giai cấp hay xã hội nào mà chỉ tập trung miêu tả thế giới nội tâm nhân vật, nhất là tâm trạng của một cô gái mới lớn như Liên với cảm giác mơ hồ, man mác, mong manh

-  Giọng điệu trữ tình êm ả, man mác buồn cùng với ngôn ngữ giàu chất thơ làm nên một áng văn trữ tình đầy lòng trắc ẩn về những người nghèo trong xã hôị cũ

- Nghệ thuật tương phản giữa ánh sáng và bóng tối; giữa cái tịch mịch của đường phố và tiếng còi tàu xé tan màn đêm của phố huyện; không gian thu hẹp dần rồi ngưng tụ ở những sự vật bé nhỏ, đơn sơ; thời gian nghệ thuật vận động từ chiều tối về tới đêm khuya, tương ứng với tâm trạng chờ tàu của hai đứa trẻ.

0,5

1,5

0,5

0,5

0,5

II

Cần đảm bảo được các yêu cầu sau:

3 điểm

a/ Yêu cầu về kĩ năng:

    Biết cách làm bài nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống. Sử dụng linh hoạt phương pháp: Giải thích, phân tích, bình luận. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

0,5

b/ Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý  sau:

 - Vấn đề cần nghị luận: Sự thiếu thốn khó khăn của mình chẳng thấm gì nếu so với những khổ đau, bất hạnh của nhiều người khác trong cuộc sống.

- Nội dung cần nghị luận:

  * Giải thích hai hình ảnh đối lập nhau: “không có giày để đi” và “không có chân để đi giày”

   + “Không có giày để đi”: là sự thiếu thốn, khó khăn về vật chất (tức là nói về hoàn cảnh nghèo khó)

   + “Không có chân để đi giày”: là nỗi bất hạnh nghiệt ngã của số phận (nỗi đau về thể xác và tâm hồn)

=> Ý nghĩa của lời tâm sự: Cuộc sống có muôn vàn khổ đau và bất hạnh, sự thiếu thốn của bạn chẳng thấm vào đâu khi so với nỗi bất hạnh của nhiều người của nhiều người khác. Hãy thấy mình còn là người may mắn để biết chia sẻ và cố gắng vươn lên và không bao giờ được cúi đầu tuyệt vọng trước những bất hạnh, những chông gai trong cuộc sống.

* Phân tích, bình luận:

 + Người ta khóc là khi trạng thái tâm hồn xúc động, đau buồn, có khi vui quá cũng khóc. Nữ sĩ khóc vì hoàn cảnh túng thiếu của mình “không có giày để đi” bà đã khóc mãi cho đến khi bà nhìn thấy một người không có cả đôi chân để đi giày→bà đã kịp nhận ra mình còn là người may mắn hơn họ rất nhiều. Như vậy dù phải đi bằng đôi chân trần thì mình còn có chân để bước trên đường đời, còn họ không có chân nên dù có giày cũng không thể đi được, không thể làm những gì họ muốn=> những thiếu thốn về vật chất chẳng thấm gì so với sự  thiếu thốn về xác và tinh thần.

+ Lời tâm sự của Helen Keller không dừng lại ở đôi giày, đôi chân (nếu đôi giày là ước mơ, khát vọng của mình thi đôi chân lại là ước mơ khát vọng của người khác). Hãy biết hài lòng với những gì mình đang có và biết chia sẻ nỗi bất hạnh cùng người khác, động viên nhau để đạt được những điều mà mọi người uớc mơ. Nếu yêú đuối, thiếu bản lĩnh, nghị lực cuộc sống sẽ dễ bị buông xuôi và rơi và tuyệt vọng (dẫn chứng- những tấm gương vượt khó trong thực tế cuộc sống);

=>Lời tâm sự của nữ sĩ không chỉ thể hiện sự thức ngộ trước cuộc sống mà còn hàm chứa lời động viên, khích lệ: Dù ở bất kì hoàn cảnh nào cũng không được gục ngã phải gắng sức mà vươn lên, khó khăn bất hạnh chính là thử thách tôi luyện ta trưởng thành, hoàn thiện mình.

-Bài học cuộc sống: Không nên than vãn, bi quan trước hoàn cảnh khó khăn về vật chất phải hiểu được giá trị đích thực của cuộc sống. Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên không ngừng. Hơn thế ta phải nhìn ra cuộc đời để nhận biết, đồng cảm, chia sẻ từ đó có thêm sức mạnh, lòng tin yêu cuộc sống để làm việc và cống hiến nhiều hơn. Tương lai của mỗi người phụ thuộc vào sự nỗ lực của bản thân...

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

 IIIa

                           Cần đảm bảo được các yêu cầu sau:

5,0

a, Yêu cầu về hình thức:

- Biết cách viết một bài văn nghị luận văn học

- Bài viết đảm bảo một văn bản hoàn chỉnh, trình bày rõ ràng, mạch lạc. Văn viết không sai phạm về dùng từ, ngữ pháp.

0,75

b, Yêu cầu về nội dung:

4,25

-  Thí sinh cần giới thiệu được đôi nét về tác giả và bài bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông?. Cách nhà văn thực hiện hành trình tìm lời giải đáp cho câu hỏi ấy.

0,5

- Nội dung chính:

1. Đặc điểm phong cách bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường và những nét khái quát về bài kí Ai đã đặt tên cho dòng sông?

+ Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn chuyên viết về bút kí. Nét đặc sắc trong bút kí là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với tư duy đa chiều, cảm hứng lịch sử và chiều sâu văn hoá...

+ Bài kí được tác giả hoàn thành ở Huế ngày 4/1/1981.

+ Ai đã đặt tên cho dòng sông? mang cảm hứng ngợi ca: ngợi ca dòng sông Hương và rộng hơn là vùng đất cô đô Huế đẹp và thơ mộng, ngợi ca lịch sử, văn hoá và tâm hồn người Huế→Nhà văn coi sông Hương là biểu tượng của vùng đất cố đô này.

2. Hành trình đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi: Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

 - Hành trình tìm lời giải đáp ở vùng thượng lưu:

      + Khi nó “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”, Sông Hương như một bản trường ca của rừng già với nhiều tiết tấu hùng tráng, dữ dội, “mãnh liệt vượt qua ghềnh thác”...

      Với biện pháp nghệ thuật nhân hoá, sông Hương được ví như một “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”...

      + Khi ra khỏi rừng già, sông Hương được chế ngự nhanh chóng để trở thành người con gái mang sắc thái đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của vùng văn hoá xứ sở.

=> Dưới ngòi bút tài hoa của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương ở vùng thượng lưu toát lên vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại đầy cá tính.

  - Sông Hương xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố bộc lộ nét tài hoa lịch lãm trong lối viết của tác giả:

   + Giữa cánh đồng Châu Hoá sông Hương như “cô gái đẹp ngủ mơ màng”

   + Khi ra khỏi vùng núi, sông Hương như nàng tiên được đánh thức, bừng lên sức trẻ và niềm khát khao tuổi thanh xuân trong sự chuyển dòng liên tục...

=> Với bút pháp kể- tả được kết hợp nhuần nhuyễn dưới ngòi bút tài hoa, tác giả làm nổi bật một sông Hương đẹp bởi sự phối cảnh kì thú của thiên nhiên tạo hoá.

- Sông Hương trong lòng thành phố: Nó như tìm đúng đường về, tìm thấy chính mình nên nó đã mang được linh hồn của mảnh đất, con người nơi đây...

   Với cách so sánh liên tưởng thật sâu sắc, uyên bác, cùng với ngôn từ chan chứa chất thơ,  ông đã đem lại cho người đọc nhiều thú vị trong lối hành văn. Phải là người am hiểu và yêu Huế thì thì tác giả mới có những trang văn hay đến vậy.

- Sông Hương với lịch sử dân tộc và thi ca:

 *Dòng sông của thi ca và âm nhạc:

+ Dòng sông không lặp lại mình trong cảm hứng của các nghệ sĩ...

+Tác giả khẳng định: nhạc Huế phải trình diễn trên sông vào ban đêm thì mới thấy hết cái trữ tình của âm nhạc và sông nước...

  *Dòng sông gắn liền với những sự kiện lịch sử: Thuở vua Hùng; trong thời kì trung đại...Dòng sông tự biết hiến đời mình làm một chiến công khi Tổ quốc kêu gọi nhưng trở  về với đời thường nó lại là một người con gái dịu dàng của đất nước...

0,5

2,75

0,5

0,5

1,25

0,5

- Khái quát vấn đề:

+ Nội dung tư tưởng: Tình yêu sông Hương – quê hương đất nước tha thiết, sâu nặng.

+ Nghệ thuật: Huy động vốn tri thức, vốn ngôn ngữ phong phú, năng lực tưởng tượng tuyệt vời...

0,5