Có lúc đấu tranh vũ trang, có nơi đã giành được chính quyền nhưng không giữ được vì giai cấp công nhân chưa có lý luận CN dẫn đường. Giai cấp công nhân tiếp tục bị giai cấp tư sản tăng cường đàn áp, bóc lột, đồng thời phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân vẫn tiếp tục tăng. Khi đó đã tiến tới hình thành một tổ chức công liên chủ nghĩa (tiền thân của tổ chức công đoàn ngày nay) để lãnh đạo phong trào đấu tranh đòi quyền lợi KT. Khi thoả mãn về KT thì phong trào lắn xuống, không giành được CM triệt để.

Trong hoàn cảnh đó, giai cấp công nhân đòi hỏi phải có lý luận CM dẫn đường. Nhưng bản thân giai cấp công nhân khi ấy không có điều kiện tạo ra lý luận CM mà đòi hỏi phải từ bên ngoài đưa vào. Bên ngoài khi ấy chỉ có học thuyết Mác. Bởi vậy, phong trào CN đã tìm đến học thuyết Mác để tìm ra con đường đấu tranh thích hợp.

CN Mác được vận dụng vào phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân được coi như là một vũ khí chiến lược sắc bén cho giai cấp công nhân đấu tranh. Qua việc phân tích địa vị kinh tế xã hội của các giai cấp trong XHTB, Mác đã khẳng định giai cấp công nhân là lực lượng duy nhất xoá bỏ được CNTB. Đó là mảnh đất hiện thực cho CN Mác không ngừng tổng kết, bổ sung phát triển CNXH không tưởng, tiếp tục tuyên truyền, giác ngộ CNXH không tưởng để đẩy mạnh phong trào CN.

Phong trào CN tìm đến CN Mác và CN Mác được đưa vào phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân là hai yếu tố cùng tồn tại và phát triển, cùng vận động đan xen nhau. Đến một thời điểm nhất định của lịch sử trong phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân xuất hiện những ptử tích cực nhất, tiếp thu được học thuyết Mác, hình thành một tổ chức chính trị để lãnh đạo phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân truyền bá CN Mác. Tổ chức ấy là Đảng CS. Vậy Đảng CS là sản phẩm kết hợp của CN Mác và phong trào CN. Đảng CS ra đoì đánh dấu một bước phát triển về chất của phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân, đưa từ đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác.

Khi CNTB phát triển thành CN đế quốc, CNTB mở rộng xâm lược các nước trên toàn thế giới. Ngoài cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản còn có phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc và phong trào yêu nước. Khi ấy Đảng CS ra đời là sản phẩm, kết quả của sự kết hợp của CN Mác, phong trào CN và phong trào yêu nước.

Từ đầu TK20 trở đi, song song với sự phát triển của phong trào yêu nước và dân chủ theo khuynh hướng tư sản và tiểu tư sản, phong trào VN chống lại chế độ bóc lột của bọn thực dân đã lần lượt diễn ra bằng nhiều hình thức khác nhau, đặc biệt là những hình thức đấu tranh đặc thù của giai cấp mình như bãi công. Từ sau ct lần thứ một trở đi, giai cấp công nhân tăng lên đông đảo và tập trung hơn. Bãi công của CN đã liên tiếp nỗ ra ở Sài Gòn, Chợ Lớn, Hà Nội,... nhưng nhìn chung đều thất bại. Phong trào CN phát triển mạnh nhưng vẫn ở trong thời kỳ tự phát, CN chưa trở thành lực lượng chính trị độc lập trong phong trào dân tộc, trong khi phong trào dtộc VN vẫn bị bế tắc, chưa tìm được con đường dẫn đến thắng lợi. Giữa lúc đó, HCM với tên gọi NTT đã rời tổ quốc sang phương Tây, tìm con đường cứu nước. Qua thực tiễn, đặc biệt là thắng lợi của CM tháng 10 Nga, Người đã đi đến lựa chọn con đường cứu nước, đó là con đường CMVS lấy CN Mác Lênin làm hệ thống lý luận CM dẫn đường. Từ đây, Đảng CSVN ra đời ngày 3/2/1930 đã đánh dấu bước ngoặt trọng đại trong lịch sử CM nước ta. Đảng CS với nền tảng là CN Mác- Lênin sẽ lãnh đạo giai cấp công nhân đấu tranh giành thắng lợi. Vậy sự ra đời của Đảng CSVN là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp của nước ta trong thời đại mới, là sản phẩm của sự kết hợp giữa CN Mác với phong trào yêu nước và phong trào CNVN. Và thực tế đã cminh, sự kết hợp đó là hoàn toàn đúng đắn. Ngày nay, mặc dù đã giành được thắng lợi nhưng Đảng ta vẫn lấy CN Mác- Lênin là kim chỉ nam cho mọi hành động.